Na terenach zieleni bardzo często występują gatunki chronione roślin, grzybów lub zwierząt. W związku z tym w trakcie podejmowania prac związanych z jej utrzymaniem może dochodzić do kolizji pomiędzy działaniami podejmowanymi przez zarządcę terenów zieleni a interesem społecznym, w którym leży utrzymanie gatunków chronionych i ich siedlisk we właściwym stanie.

Dlatego też w trakcie wystąpienie zostaną omówione podstawowe rozwiązania prawne leżące u podstaw ochrony gatunkowej oraz możliwości uzyskania odstępstw od niej wynikające z ustawy o ochronie przyrody oraz innych aktów prawnych. W trakcie wystąpienia omówiona będzie także problematyka ograniczeń

w zarządzaniu zielenią wynikająca z decyzji administracyjnych takich jak zezwolenia na usunięcie drzew

lub krzewów oraz decyzji określającej uwarunkowania środowiskowe realizacji przedsięwzięcia.

Radca prawny specjalizujący w sprawach z zakresu ochrony środowiska oraz postępowania administracyjnego. Wcześniej był sędzią w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Gdańsku i Bydgoszczy. Autor wielokrotnie wznawianych komentarzy do ustawy o ochronie przyrody, Prawa ochrony środowiska, ustawy o udostępnianiu informacji o stanie o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Autor licznych artykułów
z zakresu prawa ochrony środowiska, postępowania administracyjnego oraz sądowoadministracyjnego.
Od ponad 10 lat współpracujący z redakcją „Zieleni Miejskiej”.

Absolwent Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, gdzie uzyskał tytuł doktora nauk rolniczych

w specjalności ochrona roślin. Członek Polskiego Towarzystwa Fitopatologicznego oraz Stowarzyszenia Architektury Krajobrazu. Inspektor Nadzoru Terenów Zieleni oraz wykładowcą na kursach „Inspektora Nadzoru Prac w Drzewostanie” „Inspektora Nadzoru Terenów Zieleni” oraz „European Tree Technician”. Wykłada również ochronę i nawożenie winorośli na studiach podyplomowych organizowanych przez Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Uniwersytet Zielonogórski i Podkarpacką Akademię Wina.

Prowadzi własną działalność w zakresie doradztwa w ochronie i nawożeniu roślin ogrodniczych. Doradza

w różnych szkółkach roślin ozdobnych, w tym drzew alejowych. Autor ekspertyz, opinii i raportów w zakresie zdrowotności roślin przygotowywanych dla Zarządów Zieleni Miejskiej, Starostw Powiatowych, Urzędów Gmin i firm prywatnych.

Pracuje także w Palmiarni w Lubiechowie nadzorowanej przez Zamek w Książu (w niepełnym wymiarze) oraz kontroluje stan fitosanitarny kolekcji narodowych w Arboretum w Wojsławicach – filii Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Wrocławskiego. Jest współautorem opracowania "Profilaktyka ochrony drzew miejskich przed chorobami. Zalecenia bioasekuracji” oraz autorem licznych opracowań dotyczących ochrony i nawożenia roślin przygotowywanych dla czasopism branżowych takich jak „Szkółkarstwo”, „Hasło Ogrodnicze” „Owoce, Warzywa, Kwiaty” i „Zieleń Miejska”.

W Europie, w tym także i w Polsce, od jakiegoś już czasu obserwuje się niespotykany wcześniej wzrost zagrożenia ze strony nowych gatunków chorób i szkodników roślin. Przejawem dostrzegania tego niepokojącego trendu jest ustanowienie przez ONZ roku 2020 Międzynarodowym Rokiem Zdrowia Roślin,

jak również wprowadzenie do ustawodawstwa unijnego dużo bardziej restrykcyjnych przepisów w zakresie paszportowania roślin. Pojawienie się nowych organizmów jest najczęściej wiązane ze wzrostem światowego obrotu materiałem roślinnym, choć niemałe znaczenie ma również ocieplenie klimatu, które umożliwia przystosowanie się do lokalnych warunków nowych gatunków chorób czy szkodników pochodzących

z cieplejszych stref klimatycznych. Wzrost temperatury powietrza i coraz częściej spotykane okresy posuchy wpływają także na istotne zmiany w poziomie szkodliwości gatunków rodzimych, czego przykładem może być chociażby sukcesywny wzrost znaczenia niektórych gatunków korników. W takiej sytuacji utrzymanie zdrowotności roślin w miastach wymaga wypracowania nowych zintegrowanych metod ochrony uwzględniających poprawną ich pielęgnację oraz wdrażania działań profilaktycznych w postaci dobrze przemyślanych działań bio-asekuracyjnych.

Obserwując zaangażowanie obywateli w kreowanie otaczającej ich przestrzeni niekiedy odnosi się wrażenie,
że park czy zieleniec stanowi jedynie pole do popisu dla pomysłodawców wszelakiej infrastruktury służącej mieszkańcom. Place zabaw, boiska, siłownie zewnętrzne czy place do street workout-u czy pumptracki lawinowo zaczęły powstawać w poznańskich parkach, jako oddolne inicjatywy obywatelskie. Niestety, jakkolwiek wysokość środków miejskich na inwestycje w terenach zieleni znacząco się zwiększyła, to na pielęgnację parków wraz z nową infrastrukturą wzrosła niewspółmiernie do zakresu utrzymania a w 2020 r. uległa znaczącemu zmniejszeniu. Niełatwym zadaniem jest zachowanie w ciągłej sprawności coraz to nowych obiektów rekreacyjnych, nie obniżając przy tym standardów pielęgnacji zieleni, kiedy poziom finansowania nie odpowiada rosnącym potrzebom.

Słuszna idea dająca mieszkańcom możliwość decydowania o sprawach bezpośrednio ich dotyczących, miewa niestety również negatywne oblicze.

Ze względu na stosunkowo niskie stawki czynszu dzierżawnego tereny miejskie w szczególności parki i zieleńce stały się przestrzenią działań komercyjnych. Wyzwaniem, z którym od kilku lat coraz częściej zmagamy się
w poznańskich parkach są imprezy masowe. Biegi, koncerty, widowiska, pikniki i inne inicjatywy organizowane w przestrzeni publicznej najchętniej lokalizowane są w urządzonych terenach zieleni. W ostatnich latach często dochodziło do sytuacji, że najbardziej lubiane przez poznaniaków parki, w okresie letnim, co weekend były „oblężone” przez uczestników przeróżnych wydarzeń, które w większości zdecydowanie negatywnie wpłynęły na ekosystem parków.

Tereny urządzonych parków i zieleńców stały się zasobem gruntów dla lokalizacji obiektów rekreacyjno-sportowych, psich wybiegów, punktów gastronomicznych czy organizacji imprez masowych, co w sposób oczywisty wiąże się z degradacją zieleni. Nowe funkcje wprowadzane są pod presją pomysłodawców w sposób chaotyczny i nieprzemyślany.

Wyrażam nadzieję, że nieco pesymistyczny wydźwięk poczynionych obserwacji skłoni osoby, którym jakość zieleni w polskich miastach nie jest obojętna, do zwrócenia uwagi na opisany problem i podjęcia edukacji społeczeństwa w zakresie ochrony parków. Pozornie neutralne poczynania niestety niosą za sobą konsekwencje, z których wielu z nas nie zdaje sobie sprawy. Wśród pomysłodawców przedstawionych powyżej kłopotliwych inicjatyw, wielokroć brakuje szerokiego spojrzenia na ogół społeczeństwa. Podejmowane działania dedykowane są wąskim grupom odbiorców, które głośno wyraziły swoje roszczenia i oczekiwania. Potrzeba nam podjęcia kroków do uświadomienia mieszkańcom miast jak ważne jest nie tylko zabezpieczenie zieleni, ale także zgodne współdzielenie jej walorów z innymi. Jeżeli w porę nie uzmysłowimy sobie zagrożeń płynących z nadmiernej eksploatacji terenów zieleni w miastach, przywrócenie jej obecnego stanu, z czasem może okazać się niemożliwe.